23 grudnia 2020 roku Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy wydał pozwolenie na budowę nowego budynku teatru TR Warszawa – jednego z najnowocześniejszych budynków teatralnych w Europie. 13 stycznia 2021 roku Pozwolenie na Budowę stało się prawomocne. Budynek TR Warszawa zaprojektowany jest przez pracownię architektoniczną Thomas Phifer and Partners z Nowego Jorku w partnerstwie z polską pracownią APA Wojciechowski oraz Buro Happold, a inżynierem kontraktu jest konsorcjum ECM Group Polska S.A. oraz Portico Project Management. Nowa siedziba TR Warszawa jest częścią kompleksu dwóch budynków: teatru i nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Obie instytucje będą częścią powstającego nowego zagospodarowania terenu wokół Pałacu Kultury i Nauki. Inwestycje muzeum i teatru dopełnią przestrzeń warszawskiego Placu Centralnego, serca nowoczesnej metropolii. Ich powstanie otworzy dla mieszkanek i mieszkańców Warszawy, a także odwiedzających stolicę gości i gościń nowe możliwości uczestnictwa w kulturze. 

Nowe centrum Warszawy

Nowe Centrum Warszawy to wieloletni projekt zmian w centrum miasta, realizowany w kilku etapach przez Miasto Stołeczne Warszawa. Dzięki działaniom modernizacyjnym i inwestycyjnym serce Warszawy stanie się przestrzenią nie tylko wielkomiejską, reprezentacyjną, spójną i zieloną, ale także otwartą, przyjazną, dostępną i bezpieczną dla wszystkich. Inwestycja Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatru TR Warszawa jest jednym z flagowych elementów w obszarze kultury projektu Nowego Centrum Warszawy.

Inwestycja TR Warszawa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej

TR Warszawa wraz z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie od 2014 roku prowadzi inwestycję budowy nowej siedziby teatru na Placu Defilad. Architektura budynku odzwierciedla wartości zespołu TR Warszawa, w szczególności otwartość rozumianą jako prowadzenie poszukiwań i podejmowanie ryzyka artystycznego, wprowadzanie w szeroki obieg nowych sposobów ekspresji teatralnej, transparentność, mobilność oraz likwidowanie barier. Nowa siedziba TR Warszawa ma być przestrzenią bezpieczną, przyjazną i łatwo dostępną dla wszystkich odbiorców i odbiorczyń.  

Rozwój inwestycji TR Warszawa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Kontekst miejski

Muzeum, teatr oraz znajdujące się między nimi forum tworzą spójną architektoniczno-urbanistyczną całość, zachowując jednocześnie wizualną odrębność od siebie nawzajem i od otoczenia. Fasady budynków, zaprojektowane z prostych materiałów, czerpiące inspiracje z abstrakcyjnych dzieł sztuki, uosabiają twórcze życie stolicy i podkreślają kluczową rolę Muzeum Sztuki Nowoczesnej i teatru TR Warszawa we współtworzeniu centrum kulturalnego Warszawy. Budynki różnią się od najbliższego otoczenia, symbolizując w ten sposób wyjątkowy moment w historii miasta.

Projekt teatru i muzeum obejmuje nie tylko budynki, ale także całościową wizję planu zagospodarowania przestrzennego – w obszarze ulic Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej – uzupełnionej o nową infrastrukturę. Forum pomiędzy budynkami tworzy zachęcające, otwarte i pełne życia miejsce spotkań. Proste, mocne fasady budynków wyznaczają krawędź dla nowo zaprojektowanego  Placu Centralnego  i nadają kształt bardziej kameralnemu forum. Forum to tętniące życiem miejsce działań kulturalnych i spotkań w otwartej przestrzeni. Jest ono zarówno wejściem, dziedzińcem, jak i łącznikiem; integruje muzeum i teatr z nowym Placem Centralnym oraz Parkiem Świętokrzyskim.

Architektura

Teatr jest mocno osadzony pomiędzy Placem Centralnym, Pałacem Kultury i Nauki oraz muzeum. Jego odlana z metalu fasada przydaje budynkowi stałości, a perforacje elewacji dla okien i wrót do sceny głównej odsłaniają wnętrze tętniącej życiem od rana do późnych godzin wieczornych samorządowej instytucji artystycznej. Muzeum, jako aktywniej działające w dzień, jest białe, jasne i lekkie. Tworzywo jego fasady jest nowoczesne i innowacyjne, odwołuje się do znajdującej się we wnętrzu sztuki współczesnej.  Przeszklone partery budynków nadają bryłom lekkości i tworzą wrażenie delikatnego unoszenia się całości nad ulicą. Każdy z budynków ma swoją wyjątkową architektoniczną tożsamość, ale łączy je: skala, bliskość i przestrzeń pomiędzy nimi. Każda z fasad na swój sposób gra cieniem i światłem, obrazując przepływ czasu – od rana do nocy i przez poszczególne pory roku.

Autentyczność materiałów

Wybór prostych, autentycznych materiałów do budowy muzeum i teatru wyraźnie odróżnia je od pełnych przepychu fasad otoczenia. Oba są prawdziwe, ponadczasowe i wypróbowane. Wyrażają wyjątkową skalę, wagę, głębię i kunszt. Każdy z tych budulców nadaje fasadzie budynku swoisty kolor, ton i fakturę. 

Program teatru i funkcje

Architektura teatru odzwierciedla zróżnicowaną działalność TR Warszawa, łączącą sztukę eksperymentalną i przedstawienia dla szerokiej publiczności. Budynek autorstwa pracowni architektonicznej Thomas Phifer & Partners w partnerstwie z pracownią APA Wojciechowski i Buro Happold, mieści w sobie dwie przestrzenie, w których odbywać się mogą zarówno spektakle, jak i wydarzenia filmowe, muzyczne czy widowiska interdyscyplinarne. Przestrzeń sceny głównej mieści maksymalnie do 700 miejsc siedzących, a znajdującą się na pierwszym piętrze mała mała scena 150 miejsc siedzących. W obu salach istnieje możliwość dowolnej konfiguracji przestrzeni scenicznej i widowni – w zależności od formatu i charakteru wydarzenia. Budynek teatru wyposażony jest w nowoczesną technologię, pozwalającą na szybką zmianę repertuaru i prezentowanie zarówno spektakli wielkoformatowych, dużych koncertów, wydarzeń filmowych i wydarzeń interdyscyplinarnych, jak i realizacji zaawansowanych technologicznie streamingów, kameralnych form artystycznych, prac eksperymentalnych, czy małych form muzycznych.

Budynek łączy się z Placem Defilad i Parkiem Świętokrzyskim poprzez dwie bramy prowadzące do sceny głównej. Wysokie na 14 metrów bramy północna i południowa otwierane są na całej swej wysokości, dzięki czemu możliwa będzie organizacja plenerowych wydarzeń artystycznych, w skali niespotykanej dotąd w Polsce. Dzięki przeszklonym ścianom oraz zrównaniu podłogi sceny głównej z poziomem Placu Defilad, tkanka miejska w centrum Warszawy staje się naturalnym tłem dla wydarzeń odbywających się zarówno wewnątrz budynku, jak i w plenerze. Przechodzące przez Plac Defilad osoby będą mogły obserwować próby i codzienne przygotowania do rozpoczęcia spektakli oraz innych wydarzeń kulturalnych. Główne wejście do TR Warszawa mieści się od strony forum. W foyer teatru znajduje się przestrzeń spotkań i miejsce odbywania się wydarzeń około programowych, a także restauracja, bistro, kasa biletowa i szatnia. Przestrzeń foyer teatru otwarta i dostępna dla mieszkanek i mieszkańców miasta oraz gości i gościń odwiedzających stolicę przez cały dzień, także długo po zakończeniu spektaklach teatralnych i innych wydarzeń artystycznych. Górne piętra w budynku to ośrodek poszukiwań artystycznych, programów rezydencyjnych i działań edukacyjnych, a także studio audio, studio wideo, sale prób, w tym sala prób czytanych. Pomieszczenia techniczne i zaplecze teatru znajdą się w środkowej części budynku oraz w jego podziemnych kondygnacjach. W podziemiach teatru znajdują się również dojazdy do doków magazynowych Muzeum Sztuki Nowoczesnej, magazyny i pracownie teatralne oraz garaż podziemny z miejscami parkingowymi dla osób z niepełnosprawnościami, przeznaczony do użytkowania przez teatr i muzeum.

Funkcje muzeum

Muzeum uznaje za priorytet dostępność przestrzeni publicznej i tak zaprojektowana została jego siedziba. Zadaniem przestrzeni parteru Muzeum będzie stworzenie nowej jakości miasta, którego tkanka zachęca do codziennego, komfortowego spędzania czasu poprzez kontakt z kulturą. Ma temu sprzyjać relacja z zadrzewioną ulicą i powiększonym znacznie w kierunku Muzeum Parkiem Świętokrzyskim. Odwiedzający mogą łatwo dostać się do budynku ze wszystkich stron. Przeszklony parter budynku zaprasza widzów do wnętrza. Znajdują się tam: widoczne z zewnątrz, otwarte i ogólnodostępne audytorium i przestrzenie edukacyjne oraz tzw. galerie szybkiego reagowania, a także bistro, księgarnia i przestronna klatka schodowa, łącząca ten poziom z położonymi wyżej przestrzeniami wystawienniczymi.  Główne przestrzenie wystawowe muzeum usytuowano na pierwszym i drugim piętrze wokół centralnej otwartej klatki schodowej. Na każdej z nich umieszczono po dwa zespoły połączonych ze sobą galerii. Galerie na najwyższej kondygnacji zostaną doświetlone światłem rozproszonym poprzez świetliki rozmieszczone w przestrzeni dachu. Na pierwszej kondygnacji podziemnej zaprojektowano: kino z widownią mieszczącą 150 osób, a także dodatkową przestrzeń edukacyjną, pracownie konserwatorskie, magazyny. Ciągi sal wystawowych są przetykane tzw. city rooms czyli „pokojami z widokiem”, gdzie zwiedzający mogą  odpocząć ale także spojrzeć na miasto z zupełnie nowej perspektywy. Budynek stwarza warunki do indywidualnej kontemplacji, a jednocześnie pozostaje otwarty na potrzeby licznej publiczności. 

Rozwój inwestycji TR Warszawa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Od kwietnia 2019 roku Muzeum Sztuki Nowoczesnej prowadzi budowę części muzealnej, która jest pierwszym etapem realizacji nowych siedzib muzeum i teatru na Placu Defilad, przyszłym Placu Centralnym. Kolejnym etapem tej inwestycji będzie budowa budynku TR Warszawa. W lipcu 2020 roku teatr złożył wniosek o pozwolenie na budowę, który został pozytywnie rozpatrzony. 23 grudnia 2020 roku Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy wydał decyzję zatwierdzającą projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla kompleksu architektonicznego Teatru TR Warszawa i Muzeum Sztuki Nowoczesnej (część TR Warszawa). 13 stycznia 2021 roku decyzja stała się prawomocna. Kolejne etapy procesu inwestycyjnego obejmują: zakończenie prac nad projektami wykonawczymi i dokumentacją przetargową, ogłoszenie i przeprowadzenie postępowania przetargowego, a następnie rozpoczęcie realizacji robót budowlanych. Inwestycja TR Warszawa jest prowadzona przez samorządową instytucję kultury TR Warszawa oraz finansowana z budżetu m.st. Warszawy. Proces budowy teatru rozpisany został w Wieloletnim Planie Finansowym Miasta Stołecznego Warszawy na lata 2017-2025.