Co mówi twarz? Co pokazuje? Jakie relacje, treści i obrazy wytwarza? Jaką prywatną historię może opowiadać? Ślady jakich zbiorowych doświadczeń może nosić? Czy ma w sobie jeszcze obietnicę reprezentacji? Na ile jest cielesna? Czy może w ogóle być naga?

Spośród ponad dziewięćdziesięciu projektów zgłoszonych w ramach open callu do kuratorowanego przez Michała Borczucha wydarzenia TWARZ, wybranych zostało siedem. Stoi za nimi dziewięć osób, które w wyjątkowo odważny sposób przyglądają się własnym twarzom, a przez nie – także i naszym. Prezentowane prace dotykają rodzinnych tajemnic, prywatnych traum, skrywanych obsesji i zbiorowych fantazji. Tworzą narracje osobiste i/lub mniejszościowe, odważnie wkraczając w zaniedbane obszary naszej kolektywnej świadomości. 

Każde z siedmiu działań performatywnych stanowi autonomiczną całość – każde odsłania inną osobliwość i operuje odmiennym językiem artystycznym. Osoby twórcze sięgają po narzędzia, takie jak choreografia czy lalkarstwo, korzystają z form monologu, performansu dokamerowego, wyznania czy stand-upu. Ten wieczór nie ułoży się w spójny spektakl, nie da jednego przekazu, nie wpisze się w żaden z góry ustalony format. Zamiast tego, w jednorazowym pokazie pod wspólnym tytułem TWARZ, będziemy łamać teatralne kanony afirmując różnorodność i skrajną, ucieleśnioną subiektywność.

Natalia Sakowicz

“Mimesis” to performans, w którym twarz staje się przestrzenią wytwarzania tożsamości, a maski – narzędziem transformacji. To próba zbadania kobiecego dziedzictwa w rodzinie i jego wpływu na przedstawicielki kolejnych pokoleń. Kogo widzisz, kiedy na siebie patrzysz? Co przekazały ci matka, ciotka, babka? Inspirując się różnymi ludowymi obrzędami i rytuałami przejścia artystka używa maski jako symbolu przemiany oraz medium łączącego ludzki świat materii ze światem duchów. Zacierając granicę między sobą a innymi, sprawia, że twarz i maska stają się tu formami pamięci. Maska ukrywa, ale i ujawnia – otwiera na to, co wspólne, nieświadome i archetypiczne. 

performans: Natalia Sakowicz
maski: Olga Ryl-Krystianowska, Ľudmila Bubánová
muzyka: Maciej Cempura
konsultacje dramaturgiczne: Zuzanna Bojda

Lesbi Pensjonari (Alka Nauman, Justyna Szklarczyk)

Z ciała lesbijskiej papieżycy Damy Musset – jak pisze Djuna Barnes w „Ladies Almanack” – pozostał jedynie popiół i język, który nigdy nie spłonął. Jej pierwowzorem była poetka Natalie Barney, która na początku XX wieku prowadziła paryski salon – przestrzeń intelektualno-erotycznego ekscesu dla queerowych artystek.

Duet badawczo-artystyczny Lesbi Pensjonari w centrum swoich działań sytuuje język Damy Musset/Natalie Barney. Materią tego języka w performansie „Organza” jest tytułowa tkanina. Język-organza, podobnie jak legenda o salonie Natalie Barney, uwodzi i przysłania to, co pod spodem. W przypadku paryskiego kręgu byłby to faszyzm niektórych jego członkiń: kronikarki lesbijskiego życia salonowego Marie Laurencin, która normatywną kobiecość i seksualność rozpuszczała za pomocą baśniowych postaci, Romaine Brooks znanej z tworzenia szaro-stalowych portretów swoich kochanek czy wreszcie samej Barney. Performans stanowi próbę znalezienia języka do opowiedzenia o złości i goryczy, które towarzyszyły twórczyniom w mierzeniu się z mroczną stroną queerowej genealogii.

choreografia, performans, tekst: Alka Nauman

dramaturgia, tekst: Justyna Szklarczyk

Dziękujemy Centrum w Ruchu / Fundacji Burdąg za udostępnienie przestrzeni do prób oraz

Teatrowi Komuna Warszawa za rezydencję w ramach modułu „Open Studio” – działania

wspierającego środowiska twórcze, realizowanego w ramach zadania „Teatr Komuna

Warszawa – Społeczna Instytucja Kultury”, dofinansowanego ze środków Miasta Stołecznego

Warszawy.