Wystąpią

Joanna Bailie – from above and far away
Henry Cowell – The Tides of Manuanuan
Joanna Bailie – Artificial Environments I-V
James Tenney – Critical Band

Termin „deep listening” – „głębokie słuchanie” wydaje się zbyt ogólny, niemniej w odniesieniu do pewnych nowszych muzycznych zjawisk przybrał znaczenie dość określone. Można powiedzieć przecież, że słuchanie muzyki o pewnym stopniu złożoności zawsze powinno być „głębokie”, zatem pojęcie to używane bez kontekstu nie niesie żadnej istotnej informacji. Przyjęło się jednak stosować je do muzyki, której brzmienia trwają długo i ewoluują na tyle powoli, że można zatrzymać na nich uwagę na czas dłuższy i zauważyć ich osobliwość – inaczej niż w olbrzymiej większości istniejących dawnych i nowszych utworów, których oczywistą cechą jest ruch i zmienność. Termin „deep listening” można użyć też w innym znaczeniu – w odniesieniu do propozycji odkrywania muzycznej natury dźwięków, które zwykle za muzykę uważane nie są.

W programie koncertu znajdą się utwory, które mogłyby być przykładami tego rodzaju podejść. Autorem pierwszego z nich jest amerykański kompozytor James Tenney (1934 – 2006), dziś już poniekąd „klasyk”, który wniósł ważny wkład w rozwój technik kolażu, syntezy dźwięku, komponowania algorytmicznego, muzyki procesualnej, spektralnej i mikrotonowej oraz eksploracji rozmaitych systemów strojenia, w tym poszerzonej koncepcji stroju naturalnego.

Dwa pozostałe są dziełem Joanny Bailie, kompozytorki urodzonej w Londynie w roku 1973. Jej zainteresowania obejmują muzykę kameralną, instalacje, wykorzystywanie nagrań terenowych i innych dźwiękowych mediów w połączeniu z instrumentami, a także łączenie elementów dźwiękowych z wizualnymi. Jest znana również jako współzałożycielka, wraz z kompozytorem Matthewem Shlomowitzem, zespołu Plus-Minus Ensemble.

Joanna Bailie – from above and far away

Utwór składa się z dwóch części: pierwsza („z góry”) wykorzystuje nagrania samochodów przejeżdżających nad głową po metalowym moście, zarejestrowane na Victoria Bridge w Montrealu. W drugiej części („z oddali”) słyszymy brzmienie dalekiej muzyki włoskiej autostrady. Kontrast między częściami spowodowany jest różnicą bliskości między różnymi źródłami dźwięku, a słuchaczem/nagrywającym. Pierwsza to średniej wielkości przestrzeń dźwiękowa o długości nie większej niż 30 metrów, druga jest rozległa i obejmuje dystans kilku kilometrów. Obie części łączy jednak źródło ich odpowiednich melodii — strumień pojazdów różnej wielkości poruszających się z różną prędkością.

Joanna Bailie – artificial environments I-V

James Tenney – Critical Band

„Band” w tytule utworu to nie „zespół” lecz „pasmo” – termin ten odnosi się do bardzo wąskiego zakresu, w ramach którego dźwięki tylko nieznacznie różniące się częstotliwościami są słyszane jako jeden „chropawy” dźwięk. Początek utworu to a1 = 440 herców, po czym stopniowo dodawana są do niego dźwięki o niewiele wyższej i niższej częstotliwości (najpierw 443 Hz). Stopniowo różnice zaczynają wykraczać poza „krytyczne pasmo” i powstaje „interwałowa” harmonia w zwykłym rozumieniu tego słowa. Utwór przeznaczony jest na dowolną obsadę instrumentów, na których można grać długie, niewybrzmiewające dźwięki.