Koncert w ramach cyklu “Warszawska Jesień” - rekomendacje

  • Marszałkowska 8
  • Koncert

flow unit

Kup bilet
  • Kiedy

    9 listopada 2022, godz. 19:00

  • Gdzie

    Scena TR Warszawa/Marszałkowska 8

  • Współorganizator

    Fundacja Muzyczna „Harmonie i hałasy”

  • Czas trwania

    1 godz. 

Koncert flow unit

Koncert zespołu flow unit, w którym grają czołowi polscy wykonawcy muzyki współczesnej. Zasadniczą część programu wypełnią dwa utwory brytyjskiej kompozytorki Joanny Bailie, w których muzycy uzupełniają dźwiękowe rejestracje środowisk akustycznych różnych, interesujących pod tym względem miejsc na świecie. Przyświecająca kompozytorce idea „głębokiego słuchania” współgra z powoli ewoluującymi płaszczyznami dźwiękowymi w muzyce amerykańskiego kompozytora Jamesa Tenneya.

Wystąpią

Ewa Liebchen – flet;

Julian Paprocki – klarnet;

Paweł Gusnar – saksofon;

Bartłomiej Kacperski – trąbka;

Adam Kośmieja – fortepian;

Anna Kwiatkowska – skrzypce;

Paweł Czarny – altówka;

Mikołaj Pałosz – wiolonczela;

Przemysław Kunda – projekcja dźwięku;

Sławomir Wojciechowski – realizacja warstwy elektronicznej w utworze Tenneya

Program koncertu

Joanna Bailie – from above and far away
Henry Cowell – The Tides of Manuanuan
Joanna Bailie – Artificial Environments I-V
James Tenney – Critical Band

Termin „deep listening” – „głębokie słuchanie” wydaje się zbyt ogólny, niemniej w odniesieniu do pewnych nowszych muzycznych zjawisk przybrał znaczenie dość określone. Można powiedzieć przecież, że słuchanie muzyki o pewnym stopniu złożoności zawsze powinno być „głębokie”, zatem pojęcie to używane bez kontekstu nie niesie żadnej istotnej informacji. Przyjęło się jednak stosować je do muzyki, której brzmienia trwają długo i ewoluują na tyle powoli, że można zatrzymać na nich uwagę na czas dłuższy i zauważyć ich osobliwość – inaczej niż w olbrzymiej większości istniejących dawnych i nowszych utworów, których oczywistą cechą jest ruch i zmienność. Termin „deep listening” można użyć też w innym znaczeniu – w odniesieniu do propozycji odkrywania muzycznej natury dźwięków, które zwykle za muzykę uważane nie są.

W programie koncertu znajdą się utwory, które mogłyby być przykładami tego rodzaju podejść. Autorem pierwszego z nich jest amerykański kompozytor James Tenney (1934 – 2006), dziś już poniekąd „klasyk”, który wniósł ważny wkład w rozwój technik kolażu, syntezy dźwięku, komponowania algorytmicznego, muzyki procesualnej, spektralnej i mikrotonowej oraz eksploracji rozmaitych systemów strojenia, w tym poszerzonej koncepcji stroju naturalnego.

Dwa pozostałe są dziełem Joanny Bailie, kompozytorki urodzonej w Londynie w roku 1973. Jej zainteresowania obejmują muzykę kameralną, instalacje, wykorzystywanie nagrań terenowych i innych dźwiękowych mediów w połączeniu z instrumentami, a także łączenie elementów dźwiękowych z wizualnymi. Jest znana również jako współzałożycielka, wraz z kompozytorem Matthewem Shlomowitzem, zespołu Plus-Minus Ensemble.

Joanna Bailie – from above and far away

Utwór składa się z dwóch części: pierwsza („z góry”) wykorzystuje nagrania samochodów przejeżdżających nad głową po metalowym moście, zarejestrowane na Victoria Bridge w Montrealu. W drugiej części („z oddali”) słyszymy brzmienie dalekiej muzyki włoskiej autostrady. Kontrast między częściami spowodowany jest różnicą bliskości między różnymi źródłami dźwięku, a słuchaczem/nagrywającym. Pierwsza to średniej wielkości przestrzeń dźwiękowa o długości nie większej niż 30 metrów, druga jest rozległa i obejmuje dystans kilku kilometrów. Obie części łączy jednak źródło ich odpowiednich melodii — strumień pojazdów różnej wielkości poruszających się z różną prędkością.

Joanna Bailie – artificial environments I-V

W pięciu „sztucznych środowiskach”, wychodząc od dźwięków znanego nam świata Joanna Bailie zaprasza wykonawców i słuchaczy do światów nieistniejących, lecz możliwych: takich, w których dźwięki są poddawane nieprzewidywalnym fluktuacjom wysokości i tempa (jakby ktoś manipulował przesuwem taśmy w starym magnetofonie (część I), jakby tylko na moment i sporadycznie dźwięki mogły objawić swą prawdziwą naturę (część II), jakby czas był zatrzymywany i uruchamiany wskutek działania przypadkowych procesów natury (część III). W czwartym środowisku materiał dźwiękowy zostaje poszatkowany i złożony na nowo w odmienny sposób, a w ostatnim rozmaite światy akustyczne spotykają się w wyimaginowanej konsolecie mikserskiej.

Intermezzem muzyki Joanny Bailie będzie The Tides of Manuanuan Henry’ego Cowella – utwór z roku 1917 i do dziś zaskakujący oryginalnością i radykalizmem.

Joanna Bailie
James Tenney – Critical Band

„Band” w tytule utworu to nie „zespół” lecz „pasmo” – termin ten odnosi się do bardzo wąskiego zakresu, w ramach którego dźwięki tylko nieznacznie różniące się częstotliwościami są słyszane jako jeden „chropawy” dźwięk. Początek utworu to a1 = 440 herców, po czym stopniowo dodawana są do niego dźwięki o niewiele wyższej i niższej częstotliwości (najpierw 443 Hz). Stopniowo różnice zaczynają wykraczać poza „krytyczne pasmo” i powstaje „interwałowa” harmonia w zwykłym rozumieniu tego słowa. Utwór przeznaczony jest na dowolną obsadę instrumentów, na których można grać długie, niewybrzmiewające dźwięki.

James Tenney

O zespole flow unit

Flow w nazwie zespołu to odpowiedź na pytanie, jakie w czasie prób zadali sobie pianista Adam Kośmieja, skrzypaczka Anna Kwiatkowska i wiolonczelista Mikołaj Pałosz: Dlaczego to robimy? Dlaczego gramy utwory najambitniejsze, stawiające przed wykonawcami najbardziej wymagające zadania? Chodzi właśnie o ten flow. „O stan satysfakcji i euforii wywołany całkowitym oddaniem się jakiejś czynności”.

Trio złożone ze wspomnianych instrumentalistów jest trzonem zespołu, do którego do zadań na większą obsadę dołączają inni dobrze znani na scenie muzyki nowej wykonawcy. Jako trio zespół rozpoczął działalność we wrześniu 2020 r.  koncertem zapowiadającym festiwal Warszawska Jesień.  W roku 2022 flow unit pojawił i pojawi się na wielu wydarzeniach z nowymi programami: na festiwalu Kody w Lublinie (maj) z programem zbudowanym wokół Księżycowego Pierrota Arnolda Schönberga, na koncercie zapowiadającym festiwal Warszawska Jesień (lipiec), na wspólnych występach z młodymi instrumentalistami w Warszawie i w Radomiu (październik, listopad), w Filharmonii Łódzkiej (listopad), w warszawskim Studio Koncertowym PR im. W. Lutosławskiego (grudzień). Szczególnie ambitnym przedsięwzięciem realizowanym przez członków zespołu są adresowane do młodych wykonawców pierwsze Wakacyjne Kursy Nowej Muzyki w Bydgoszczy (przełom lipca i sierpnia).