Gdy to, co osobiste, staje się polityczne. Rozmowa z Katą Wéber

26.01.2022

„Śmierć dziecka jest czymś niezrozumiałym, bo jest sprzeczna z kołem życia” – mówi w rozmowie z nami Kata Wéber, autorka dramatu „CZĄSTKI KOBIETY”. Dla TR Warszawa wyreżyserował go Kornél Mundruczó. Cała rozmowa z węgierską dramatopisarką poniżej.

Kata Wéber / Facebook

„Cząstki kobiety” to opowieść, która powstała na styku kultury polskiej i kultury węgierskiej. Czy postaci kobiece, które narodziły się w wyniku tej fuzji, są odzwierciedleniem życia rodzinnego tych dwóch krajów czy raczej wprowadzają dysonans?

Oczywiście, istnieje wiele różnic między kulturą węgierską i polską, ale mamy też wiele wspólnych elementów dotyczących tego, co oznacza bycie kobietą. Chciałam skupić się na kilku zasadniczych konfliktach, które dały mi możliwość poczucia artystycznej wolności. Bycie kobietą w XXI wieku może nie wszędzie jest kwestią ciągłego cierpienia, ale już teraz musimy zdecydować, kto kontroluje nasze ciała i na kogo zrzucamy odpowiedzialność za nasze narodzone i nienarodzone dzieci.

Czy spektakl zabiera głos w sprawie kryzysu praw kobiet, jaki obserwujemy obecnie, czy wręcz przeciwnie – chciałaś opowiedzieć historię uniwersalną?

Przede wszystkim chciałam przedstawić historię kobiety, która należy wyłącznie do niej. Podoba mi się określenie, które pochodzi z ruchów studenckich lat 60-tych „osobiste jest polityczne”. Chodzi o osobiste doświadczenie, które może być analizowane w szerszym kontekście społeczno-politycznym. Chciałam też opowiedzieć o tym, jak związki przezwyciężają skutki traumy. Nieuniknionym faktem jest, że wiele z nich nie przejdzie wspólnie przez tę próbę. Niektóre pary stają się sobie bliższe, inne stwierdzają, że nie są w stanie być razem po takim wydarzeniu. Często nie chodzi o to, by iść dalej, czy nie iść dalej, ale by spróbować zrozumieć żal drugiej osoby, którego wyrażanie może być czasem obce. Zależało mi na stworzeniu autentycznego obrazu rodziny, która po stracie dziecka traci kontakt z punktami orientacyjnymi, łączącymi ją z rzeczywistością.

Tabu związane ze śmiercią, zwłaszcza osoby zmarłej przedwcześnie, to temat, który może odbić się traumą nawet na kilku pokoleniach. Czy sztuka może pomóc nam uporać się z tymi emocjami? Czy sztuka ma w ogóle taką moc?

Śmierć dziecka jest czymś niezrozumiałym, bo jest sprzeczna z kołem życia. To nie jest coś, co można w jakikolwiek sposób naprawić. W trakcie pisania książki uczestniczyłam w kilku spotkaniach z matkami, które przeżyły żałobę. Izolacja była słowem, którego prawie wszyscy używali, aby opisać swoje doświadczenie. Nigdy nie wierzyłam w sztukę jako ilustrację, jako zwykły opis świata takim, jaki jest. Zawsze interesowała mnie sugestywna moc sztuki; jej zdolność do odnoszenia się do tego, czego nie możemy wyrazić słowami. Dla mnie sztuka jest przynależnością. Kiedy nasz spektakl zadebiutował i został dobrze przyjęty, był to dla mnie znak, że możemy przełamać tabu i obalić wielowiekowy konsensus dotyczący odpowiednich form żałoby. Jedynym sposobem, by zacząć budować nowe życie, jest brak ciężaru i poczucia winy. Uzdrowienie przychodzi ze wspólnego doświadczenia, ale często tak trudno je znaleźć.

„CZĄSTKI KOBIETY”

Feministyczny, napędzany przez siłę i determinację kobiecych postaci dramat rodzinny, rozgrywający się we współczesnej Warszawie. Rodzinne spotkanie jak soczewce skupia problemy i wewnętrzne konflikty polskiego społeczeństwa.

Główną bohaterką jest trzydziestoletnia Maja, która mierzy się z osobistą tragedią. Aby wyjść z życiowego zakrętu, musi zakwestionować całe dotychczasowe życie i na nowo zbudować relacje z bliskimi. „Cząstki kobiety” to poruszający obraz współczesnych kobiet, walczących o prawo do decydowania o własnym życiu. Reżyser Kornél Mundruczó i autorka scenariusza Kata Wéber empatycznie portretują każdą z wyrazistych postaci, nie oceniając i nie krytykując nikogo ze zgromadzonych przy rodzinnym stole osób. Przedstawienie, wykorzystujące filmowe środki wyrazu ujmuje intymną narracją, realizmem szczegółu i  czułością aktorskich kreacji.

„CZĄSTKI KOBIETY” w reżyserii Kornéla Mundruczó według scenariusza Katy Wéber zobaczyć można w TR Warszawa/ATM Studio od 3 do 6 marca 2022 r. Serdecznie zapraszamy!

Kup bilet