31.10.2022
Czym jest qeerowa utopia powołana do życia na scenie przez dwa zespoły – TR Warszawa i Munich Kammerspiele? O pracy nad spektaklem „niedoskonała utopia” rozmawiamy z osobą reżyserską, Noémi Olą Berkowitz.
Dlaczego “utopia” jest “niedoskonała”?
Utopia, a w szczególności utopia queerowa, jest niedoskonała, ponieważ podróż w kierunku queerowej utopii nigdy się nie kończy. Jest to promyk nadziei na horyzoncie, a droga do niej pełna jest ciężkiej pracy polegającej na budowaniu wspólnoty, marzeniu ponad podziałami i demontażu systemowej nierówności. W drodze do niej nieuchronnie będziemy popełniać błędy, to skomplikowana, nieuporządkowana i pełna wad podróż, a my godzimy się na to, ponieważ w prawdziwej utopii musimy radykalnie zaakceptować ludzi z całym ich pięknem i zrzędliwością, ich blaskiem i niedoskonałością.
W opisie spektaklu czytamy: “Czy możemy marzyć o świecie bez wstydu i stygmatyzacji?” – no właśnie, możemy? Spektakl jest próbą odpowiedzi na to pytanie, czy raczej swobodnie płynącą fantazją o lepszym świecie?
Nasz spektakl jest eksperymentem polegającym na próbie stworzenia fantazji, w której jest to możliwe, jednocześnie uznając, że nasze sny są śnione na podstawie naszej rzeczywistości. W efekcie tworzymy przestrzeń do wspólnego istnienia przez chwilę i być może zadajemy więcej pytań niż dajemy odpowiedzi.
W jaki sposób spektakl kwestionuje normy teatralne i jak łączy się to z podważeniem ról społecznych?
W „niedoskonałej utopii” publiczność jest na scenie razem z wykonawcami. Mamy bar i wiele nietradycyjnych opcji usadzenia widowni. Nie będę udawać, że to radykalne podważenie norm teatralnych – to wszystko już było robione. Mam jednak nadzieję, że atmosfera i otoczenie pozwolą widzom poczuć, że są częścią kolektywu, a nie tylko odległymi widzami. Wierzę też, że gdyby ludzie mogli częściej dzielić wspólne doświadczenia osobiście z tymi, którzy się od nich różnią (nawet w niezrozumiałych dla nich językach), byliby mniej skłonni do podziałów i osądów.
Noémi Ola Berkowitz, (she/they), reżyserx, studiowałx aktorstwo i psychologię na Uniwersytecie Stanforda, pracuje w języku niemieckim, polskim i angielskim. Otrzymałx nagrody Eleanor Prosser Prize for Excellence in Theater (2016) oraz Theatre Bay Area Award for Outstanding Acting Ensemble of a Play (2014). Pierwsze prace reżyserskie prowadziłx w Kalifornii („Proof”, „The Vagina Monologues”). Od czasu przeprowadzki do Europy Noémi napisałx i wyreżyserowałx następujące sztuki: „Epilogue” (2017, English Theater Berlin), „Movement of Freedom” (2018, Studio Я Maxim Gorki Theater), „a face to the story in the newspaper…” (2019, Jewish-Polish Festival „Festivalt” w Krakowie). W 2021 odbyłx rezydencję na festiwalu teatralnym Sopot Non-Fiction. W 2022 roku odbyła się premiera spektaklu Noémi „niedoskonała utopia”, koprodukcji z TR Warszawa i Munich Kammerspiele.
