Jest rok 2000, a ja jestem w 9. klasie.
Український переклад нижче
Na podstawie dramatów Leny Laguszonkowej: „Pipidówa”, „Matka Gorkiego” i „Mój sztandar zasikał kotek”.
-
Reżyseria
Aleksandra Popławska
-
Tekst
Lena Laguszonkowa
-
Prapremiera i premiera polska
28 kwietnia 2023 na scenie TR Warszawa/ Marszałkowska 8
-
Czas trwania
2 godz.
-
Bilety
Bilet normalny: 100 złBilet ulgowy: 75 złBilet normalny grupowy (powyżej 10 osób): 80 złBilet ulgowy grupowy (powyżej 10 osób): 60 zł
Wrażliwe treści: wojna, przemoc, wulgarny język.
W spektaklu użyty zostaje dym.
Obsada
O spektaklu
Przedstawienie oparte na trzech sztukach młodej ukraińskiej dramatopisarki, przedstawiających panoramę losów społeczności z małej miejscowości w Donbasie we wschodniej Ukrainie, z której pochodzi autorka. Akcja dramatów obejmuje okres od schyłku Związku Radzieckiego, przez Euromajdan, wojnę w Donbasie w 2014 roku aż po agresję rosyjską na Ukrainę w 2022 roku. Ostatnią część cyklu Lena Laguszonkowa pisała wiosną 2022 roku w schronie w Kijowie podczas bombardowań.
„Mój sztandar zasikał kotek. Kroniki z Donbasu” to oparta na osobistych doświadczeniach rodzinna saga, opowiedziana z perspektywy kobiet. Krótkie dialogi i monologi przesycone są oszczędnym, bezpośrednim językiem i bystrym humorem. Śmieszne i straszne, groteskowe i boleśnie prawdziwe – dramaty Laguszonkowej dają nie tylko wgląd w kontekst obecnej wojny z Rosją, ale przede wszystkim pokazują losy ludzi, którzy próbują zachować życie i godność pod ciśnieniem historii.
Pracę nad przedstawieniem zainicjowało czytanie performatywne III części trylogii: “Mój sztandar zasikał kotek” w reż. Aleksandry Popławskiej w maju 2022 roku.
W spektaklu wykorzystany został wiersz Zinaidy Worotyncewej „Luganszczyna”.
Od reżyserki:
„Na czym polega siła? Siła to siła. Najważniejsza jest siła. Są tacy, co przychodzą i biorą. Jak oni.
A są tacy cali obesrani. Jak ja. Idę do łazienki. Widziałam, że tak robią w filmach, kiedy bohaterce
jest bardzo źle i chce zmyć z siebie to wszystko. Ale nie ma wody.”
Nie ma łazienki. Nie ma domu. Nie ma rodziny.
PLUR – credo kultury rave, akronim słów „Peace, Love, Unity, Respect”, czyli „Pokój, Miłość,
Wspólnota i Szacunek”. Wpadajcie na nasze teatralne rave party, czyli sen o potrzebie wszystkich
tych wartości. Sen o ukraińskich szeptuchach, molfarach, obyczajach i kulturze – o tym
wszystkim, co chce pożreć leningradzki ludojad.
Rave to nie czas na żałobę, to czas odbudowania tego, co chcą zniszczyć orkowie. Kultury i
tożsamości.
Był sobie człowiek, była sobie rodzina w Stanicy Ługańskiej.
Mama Rosjanka, która wierzy w UFO, chupacabre i Trójkąt Bermudzki i tata Ukrainiec, weteran
wojny w Wietnamie, czytający „Świat Zbrodni”. Dziadek antysemita, który ukrywa swoje
żydowskie pochodzenie i leczy się urynoterapią, babcia Luba, lokalna szeptucha, która na wojnie
straciła bliźniaczą siostrę Ludę i Lena, która w 2000 roku jest w 9 klasie i chce uciec z pipidówy,
gdzie mieszka z rodziną.
„Nienawidzę tego miasta.
Ługańskiej fabryki lokomotyw.
Niech to miasto pochłonie smoczy ogień.
Niech jego ulice najeżą się jeżami.
Ja w tej pipidówie nie zostanę.
Będę artystką. A wy, żebyście tu wszyscy zdechli!
Będę grać u Spielberga! U Michałkowa w najgorszym razie.
Pojadę do Cannes. Prosto z ekranu pokażę Ługańskowi: Fuck you!
Wsiowa wiocha! Pipidówa! FUCK you!”
Na podwórku przezywają ją „żydowką i lesbijką”. Urządza strajk głodowy i domaga się operacji
uszu. Chce zdawać na studia do Moskwy, ale dostaje się do Ługańska. Tam bierze udział w
pomarańczowej rewolucji, gdzie za parę hrywien staje po stronie Janukowycza, bo „Janukowycz
jest jednak nasz, zna potrzeby regionu”. To wtedy jej sztandar zasika kotek i na nim umrze, a Lena
przez przypadek stanie się nową twarzą opozycji i trochę generałem Della Rovere (postacią z
włosko-francuskiego filmu o kolaboratorze, który staje się bohaterem ruchu oporu w
faszystowskich Włoszech). W 2014 Rosja zaatakuje jej rodzinny dom, a w 2022 roku Lena wróci
do Stanicy Ługańskiej na groby swoich przodków i zrozumie, co utraciła.
Projekt „Mój sztandar zasikał kotek” to nowa forma tłoki, akcji wzajemnej pomocy, połączenie
sąsiedzkich sił twórców polskich i ukraińskich. Kiedyś ludzie w Ukrainie zbierali się na tłoki przy
zbiorach lub wylesianiu – dzisiaj przy odbudowywaniu wyzwolonych wsi. Tłoka rozpoczynała się
od poczęstunku, często z muzyką i tańcami. Kończyła się również obfitym poczęstunkiem z jadłem
i napojem. Zapraszamy Was na naszą rave’ową tłokę, na czerwony dywan do odbudowanego,
wolnego Ługańska. „Bo w Ługańsku jest tak pięknie, jak w Cannes.”
Wszyscy wypiją szampana i będą żyli długo i szczęśliwie.
„Kotka Mruczka zasika dywan, a na ekranie pojawią się Kozacy – piękni, z nagimi torsami,
podobni do Dothraków.”
Lena Laguszonkowa – ukraińska dramatopisarka, pochodząca z miejscowości Stanica Ługańska w Donbasie. Ukończyła wydział historii Ługańskiego Państwowego Uniwersytetu im. Tarasa Szewczenki, a w 2018 roku zadebiutowała jako dramatopisarka. Jej sztuka „Baza” opowiadająca o kobietach i prostytucji była prezentowana podczas festiwalu „Tydzień sztuki aktualnej” w Kijowie. W 2021 roku artystka wzięła udział w organizowanym przez Teatr Polski w Bydgoszczy konkursie Aurora – Nagroda Dramaturgiczna Miasta Bydgoszczy. „Matka Gorkiego” – druga część “Trylogii z Donbasu” znalazła się w finale konkursu. W 2022 Lena Laguszonkowa otrzymała prestiżową European Drama Award 2022 dla Nowego Talentu w Dramaturgii, przyznawaną przez Schauspiel Stuttgart w Niemczech. Obecnie autorka mieszka w Bydgoszczy.
fot. Wojciech Sobolewski
Twórcy i twórczynie
reżyseria: Aleksandra Popławska
tekst: Lena Laguszonkowa
przekład: Agnieszka Lubomira Piotrowska („Pipidówa”)
Agnieszka Sowińska („Matka Gorkiego”, „Mój sztandar zasikał kotek”)
scenografia: Tomasz Mreńca
reżyseria świateł: Karolina Gębska
muzyka: Tomasz Mreńca, Daniel Spaleniak
konsultacje muzyczne: Mariana Sadovska
kostiumy: Alona Zozulia
projekcje wideo: Maria Matylda Wojciechowska
choreografia: Łukasz Wójcicki
współtwórcy scenografii: Volodymyr Melymuka, Michał Orzechowski (malunki i rysunki), Volodymyr Ivanyk (rzeźba)
asystent reżyserki: Piotr Piotrowicz
inspicjentka: Katarzyna Gawryś
kierowniczka produkcji: Aleksandra Szklarczyk
asystentka scenografa: Monika Zielińska
fotografia wykorzystana w spektaklu: Siarhiej Leskiec
Recenzje
-
(…) spektakl z TR Warszawa wpisuje się w nurt wyznaczony w naszym teatrze przez adaptacje autobiograficznych książek Didiera Eribona i Edouarda Louisa. Różnicę robi tragiczny, wojenny kontekst, ale też fakt, że w centrum tej historii stoją kobiety i przemoc dotykająca całą społeczność jest pokazywana z ich perspektywy. Mocne są zwłaszcza sceny z nauczycielką ukraińskiego Zinaidą (Magdalena Kuta) i finałowa, z matką Leny (Agnieszka Żulewska).
-
Udało się Popławskiej powołać wymiar surrealistyczny i naturalistyczny zarazem. Widmowe projekcje, transowa muzyka, półmrok – jesteśmy gdzieś pomiędzy koszmarem a szaloną imprezą. Choć im bliżej końca, tym tonacja staje się coraz bardziej wyciszona i dojmująca; chwilami także niezwykle intymna.
-
Inscenizacja Aleksandry Popławskiej jest dobrze pomyślana. To nie montaż poszczególnych scenek, ale wartościowy koncept teatralny. To rodzaj wspólnotowej, solidarnej inicjatywy, przeżycia, współistnienia. Trochę jak jarmarczny, wielopokoleniowy pokaz. Łączy w sobie świetną ścieżkę dźwiękową, która nadaje rytm i klimat ukraińskiej prowincji, a także ciekawą przestrzeń scenograficzną (Tomasz Mreńca), która jednocześnie staje się mieszkaniem w bloku, schronem czy miejskim placem.
-
Utrzymany na wysokich obrotach rytm spektaklu podkreśla rozwibrowanie tego świata, w którym wartości i grunt stały się niepewne. Aleksandra Popławska wzmacnia ten efekt wprowadzeniem poetyki rave’u, w pewnym sensie biorącej w nawias przedstawione wydarzenia, okalając je szalonym tańcem miłości i pojednania, w którym ruch staje się językiem porozumienia, a jednocześnie w przedziwny sposób wywołuje dystans do ukazanych wydarzeń i fantazji. To jest przedstawienie, które niemal na każdym kroku podaje w wątpliwość wygłaszane prawdy i obserwacje, wszystko tu jest płynne, zmienne i w podskórny sposób lgnące do lepszego świata, o którym marzy bohaterka, w pewnym sensie porte-parole autorki, przecież urodzonej, jak już wspomniałem w Stanicy Ługańskiej.
-
Ważny i napisany w błyskotliwy sposób tekst o tym, jak bratobójczy konflikt niszczy małą społeczność i cały świata, zyskał oprawę imponującą rozmachem i temperaturą. Wielowymiarowy wizualno-dźwiękowy świat, w którym nie brak autentycznych detali z wojny, napełniony jest ukraińskim duchem, a może wręcz duchami. Jego sercem jest obsada, po mistrzowsku kreująca wiarygodne postacie i bardzo mocne sceny: wściekły wyrzut wobec miasta, opłakiwanie ojca czy wyimaginowane przemówienie antywojenne.
Finansowane przez Fundusz Stabilizacyjny – Inicjatywę wspierającą organizacje kulturalne i edukacyjne w Ukrainie, w Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Azji Centralnej dotknięte skutkami wojny w Ukrainie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
PARTNERZY
МОЄ ЗНАМЯ ОБІСЦЯЛА КОТОЧКА. ХРОНІКИ З ДОНБАСУ
За мотивами драм Лєни Лагушонкової: «Піпідова», «Мати Гіркого» та «Моє знамя обісцяла коточка».
-
Режисура
Александра Поплавська
-
Текст
Лєна Лагушонкова
-
Прапремєра та польська премєра
28 квітня 2023 року на сцені TR Warszawa (вул. Marszałkowska, 8)
-
Тривалість
2 години.
-
Квитки
Звичайний квиток: 100 злотих
Пільговий квиток: 75 злотих
Звичайний груповий квиток (понад 10 осіб): 80 злотих
Пільговий груповий квиток (більше 10 осіб): 60 злотих
Чутливий контент: війна, насильство, нецензурна лексика.
У виставі використовується дим.
Авторський склад:
Ян Дравнель
Ізабелла Дудзяк
Аніта Шепельська
Матеуш Гурський
Магдалена Кута
Лех Лотоцький
Марія Май
Себастіян Павляк
Дарія Полюніна
Юстина Васілевська
Юлія Вишинська
Мірослав Зброєвич
Агнешка Жулевська
Про виставу
Вистава за трьома п’єсами молодої української драматургині, що змальовує панораму долі
громади невеликого села на Донбасі, звідки родом авторка. Дія драм охоплює період від
розпаду Радянського Союзу, через Євромайдан, війну на Донбасі у 2014 році до російської
агресії проти України у 2022 році. Останню частину циклу Лєна Лагушонкова написала навесні
2022 року у бомбосховищі в Києві під час бомбардувань.
«Моє знамя обісцяла коточка. Хроніки з Донбасу» – це сімейна сага, заснована на особистому
досвіді, розказана від імені жінок. Короткі діалоги та монологи пронизані небагатослівною,
прямою мовою та влучним гумором. Смішні і страшні, гротескні і до болю правдиві – драми
Лагушонкової не лише дають уявлення про контекст нинішньої війни з Росією, але передусім
показують долі людей, які намагаються зберегти своє життя і гідність під тиском історії.
Робота над виставою розпочалася з перформативного прочитання третьої частини трилогії:
«Моє знамя обісцяла коточка», режисерки Александри Поплавської у травні 2022 року.
У виставі прозвучав вірш Зінаїди Воротинцевої «Луганщина».
ВІД РЕЖИСЕРКИ:
«Що таке сила? Сила – це сила. Сила – це найважливіше. Є такі, що приходять і беруть. Як
і вони. Вони такі налякані. Як я. Я йду в ванну. Я бачила, що так роблять у фільмах, коли героїні дуже погано і вона хоче все змити з себе. Але води немає». Ванни немає. Немає дому. Сім’ї немає.
PLUR – кредо рейв-культури, абревіатура від слів «Peace, Love, Unity, Respect», що означає «Мир,
Любов, Спільнота та Повага». Приходьте на нашу театральну рейв-вечірку, тобто на мрію про
необхідність усіх цих цінностей. Сон про українських шептухів, мольфарів, звичаї та культуру – про все, що хоче зжерти ленінградський людожер.
Рейв — це не час для трауру, це час для відновлення того, що орки хочуть знищити. Культура та
ідентичність.
Була собі людина, була собі родина в Станиці Луганській.
Мати – росіянка, яка вірить в НЛО, чупакабру та Бермудський трикутник, і батько-українець, ветеран війни у В’єтнамі, який читає «Свят Збродні». Дідусьантисеміт, який приховує своє єврейське походження та лікує себе уринотерапію, бабуся Люба, місцева шептуха, котра втратила на війні сестру-близнючку Люду та Лєна, яка у 2000 році вчилася у 9-му класі і хотіла втекти з Піпідуви, де вона живе із сім’єю.
«Я ненавиджу це місто.
Луганського паровозобудівного заводу.
Нехай це місто поглине драконів вогонь.
Нехай на його вулицях кишать їжаки.
Я не залишуся в цій Піпідуві.
Я буду художницею. А ви, щоб ви всі тут померли!
Я буду грати у Спілберга! У Михалкова у найгіршому
випадку.
Я поїду в Канни. Просто з екрану я покажу Луганську:
Fuck you!
Сільське село! Піпідова! FUCK you!»
У дворі її називають «єврейкою та лесбійкою». Вона оголошує голодування і просить зробити
операцію на вухах. Хоче вчитися в Москві, але потрапляє в Луганськ. Там вона бере участь у
Помаранчевій революції, де за кілька гривень стає на бік Януковича, бо «Янукович все таки наш, він
знає потреби регіону». Ось тоді на її бойовий прапор пісяє кошеня, яке помре на ньому, а Лєна випадково стане новим обличчям опозиції і трохи генералом Делла Ровере (персонаж італо-французького фільму про колабораціоніста, який стає героєм опору в фашистській Італії). У 2014 році Росія атакує її родинний дім, а в 2022 році Лєна повернеться в Станицю Луганську, щоб відвідати могили своїх предків і зрозуміти, що вона втратила.
Проект «Моє знамя обісцяла коточка. Хроніки з Донбасу» – це нова форма толоки, акцій
взаємодопомоги, єднання сусідських сил польських та українських митців. Колись в Україні люди
збиралися разом на толоки, коли збирали врожай або рубали ліс – сьогодні під час відбудови звільнених сіл. Толока починалася з частування, часто з музикою та
танцями. Закінчувалася також рясним частуванням їжею та напоями. Запрошуємо на нашу рейв- толоку, на червону доріжку до відбудованого, вільного Луганська. «Бо Луганськ гарний, як Канни».
Всі будуть пити шампанське і жити довго і щасливо.
«Муркотка кішка попісяє на килим, а на екрані
з’являться козаки — гарні, з голими торсами, схожі на
дотракійців».
Лєна Лагушонкова – українська драматургиня, родом зі Станиці Луганської на Донбасі.
Закінчила історичний факультет Луганського державного університету імені Тараса Шевченка і
дебютувала як драматургиня у 2018 році. Її п’єса «База», яка розповідає історію жінок і
проституції, була представлена на фестивалі «Тиждень актуальної п’єси» в Києві. У 2021 році
мисткиня взяла участь у конкурсі «Аврора. Драматична премія міста Бидгощ», організованому
Польським театром у Бидгощі. «Мати Гіркого» – це друга частина «Хронік з Донбасу», яка
вийшла до фіналу конкурсу. У 2022 році Лєна Лагушонкова отримала Європейську
драматургічну премію European Drama Award від Schauspiel Stuttgart у Німеччині. Нині авторка
мешкає у Бидгощі.
Творці та творчині
режисура: Александра Поплавська
текст: Лєна Лагушонкова
переклад: Агнешка Любоміра Пйотровська («Піпідова»), Агнешка Совінська («Мати Гіркого», «Моє знамя обісцяла коточка»)
сценографія: Томаш Мренца
режисура світла: Кароліна Гембська
музика: Томаш Мренца, Данієль Спалєн’як
музичні консультації: Маріана Садовська
костюми: Альона Зозуля
відеопроекції: Марія Матильда Войцєховська
хореографія: Лукаш Вуйціцький
співтворці сценографії: Володимир Мелимука, Міхал Ожеховський (картини та
малюнки), Володимир Іваник (скульптура)
асистент режисерки: Пйотр Пйотрович
інспіцієнтка: Катажина Гаврись
проектна менеджерка: Александра Шклярчик
асистентка сценографа: Моніка Зелінська
фотографія, використана у виставі: СяргейЛескець
– Проект фінансується Стабілізаційним фондом –
ініціативою з підтримки культурних та освітніх організацій в Україні, Східній та Південно-Східній
Європі та Центральній Азії, що постраждали внаслідок війни в Україні.
ПАРТНЕРИ
